Ventileren in een monument

Een gemiddeld gezin produceert zo’n 20 liter vocht per dag tijdens het koken, wassen, douchen maar ook gewoon tijdens het ademen. Dit vocht wil naar een plek waar het minder vochtig is. Je zou het in ons land niet zeggen, maar meestal is dat de buitenlucht. Zodra de vochtige lucht op weg naar buiten echter in aanraking komt met bijvoorbeeld een koude muur, dan gaat het condenseren en ontstaat er vocht. Hierdoor kunnen er (in eerste instantie verborgen) schimmels gaan groeien en hout kan gaan rotten. Hoe kun je dit voorkomen? Lees verder en kijk ook eens naar dit filmpje.

Isoleer op de juiste manier

Je kunt vochtproblemen tegengaan door op de juiste manier te isoleren:

• met gebruik van dampdichte folie die je aan de warmtezijde van de isolatie plaatst
• met capillair actief isolatiemateriaal, dat het vocht tijdelijk opslaat en weer afstaat zodra de binnenlucht weer droger is.

Daarnaast is het verstandig om altijd goed te ventileren. Want lucht met te veel fijnstof, vocht en CO2 is ook niet goed voor jou en eventuele medebewoners.

Zorg voor goede ventilatie

Vroeger ademden oude huizen via naden en kieren. Maar zodra je deze gaat dichtmaken, is er een andere manier van ventilatie nodig. Je kunt elke dag je ramen (liefst twee tegenover elkaar) een kwartier openzetten, maar soms zul je dat vergeten of vind je het buiten te koud of te nat. Je zult deze manier van ventileren daarom moeten aanvullen. Het plaatsen van de welbekende ventilatieroosters in ramen is in monumenten echter niet toegestaan. Je zult de ventilatie via ramen en deuren dus moeten aanvullen met gedeeltelijke mechanische ventilatie  of volledig mechanische ventilatie, ook wel balansventilatie genoemd.

Mechanische ventilatie: let op goed gebruik en onderhoud

Bij mechanische ventilatie wordt de lucht door een ventilatie-unit afgezogen. De afzuigventielen zitten meestal in de keuken, badkamer en toilet. De schone lucht wordt aangevoerd via ventilatieroosters. Zorg ervoor dat de ventilatieroosters altijd open staan in de ruimte waar mensen aanwezig zijn, anders is daar geen goede ventilatie. Laat het ventilatiesysteem altijd aan staan, behalve tijdens onderhoud of als er een calamiteit is waarbij je advies krijgt om ramen en deuren te sluiten.

Als je je ramen gaat vervangen, zorg dan dat er ventilatieroosters aanwezig blijven in de woonkamer en slaapkamers. De schone lucht stroomt daar naar binnen en stroomt dan onder de deuren door naar de badkamer, keuken en toilet, waar de lucht weer afgezogen wordt. Plaats geen ventilatierooster in badkamer, toilet en hal. Als je bijvoorbeeld in de badkamer een ventilatierooster zou plaatsen, ontstaat een soort ‘kortsluiting’. De schone lucht stroomt dan rechtstreeks van buiten de badkamer in en wordt daar weer afgezogen. De lucht in de slaapkamers en woonkamer wordt dan niet meer ververst. Lees meer over mechanische ventilatie.

Balansventilatie

Nieuwe woningen in Nederland hebben vaak balansventilatie. Je herkent het aan de ventielen in je hele woning: in de woonkamer, slaapkamers, keuken, badkamer en toilet. Het systeem zuigt schone lucht van buiten aan en blaast die via een buizensysteem de woonkamer en slaapkamers in. De vuile lucht wordt via een tweede buizensysteem afgezogen uit de keuken, badkamer en toilet. Balansventilatie heet zo omdat dit ventilatiesysteem evenveel lucht aanvoert als afvoert: aan- en afvoer zijn in balans. Meestal zit er ook een warmte-terugwin unit in (wtw): die warmt de koude lucht die binnenkomt op met de warmte van de afgevoerde lucht. Dat maakt balansventilatie een erg energiezuinig ventilatiesysteem. Bij balansventilatie zijn ventilatieroosters overbodig. Als je je ramen vervangt, hoef je dus geen ventilatieroosters aan te brengen. Zorg er wel voor dat er ramen zijn die open kunnen. Op die manier kun je de woning (bijvoorbeeld in de zomer) goed doorluchten. Lees meer over balansventilatie.

Specifieke vragen

Wil je zeker weten of je plannen in orde zijn? Heb je nog twijfels? Stel je vraag aan de monumentencoach van de gemeente Lochem, Martijn Haitink. Hij denkt graag met je mee:

Martijn Haitinkmonumentencoach@lochem.nl 0573 - 289 262

Inspirerend zijn de nieuwsbrieven over (het verduurzamen van) monumenten. Meld je hiervoor aan bij de gemeente Lochem voor Erfgoednieuws. Er is ook een mooi magazine beschikbaar met de titel ‘Uw monument verduurzamen? Er kan meer dan u denkt’. Dit is af te halen op het gemeentehuis maar ook online te lezen.

Monumentencoach Haitink:

In de landen rond de Middellandse Zee wordt voor de ventilatie vaak gebruik gemaakt van buizen van 20 tot 30 m lange buizen die zo’n 80 cm diep in de grond worden gegraven. Voordelen: in de winter wordt de koude lucht eerst iets opgewarmd in de lange ondergrondse buizen, in de zomer wordt diezelfde lucht juist eerst een beetje afgekoeld.