Gratis en direct energie besparen: je gedrag

Warm water

Een groot deel van ons energieverbruik gaat op aan het gebruik van warm water. Voorbeeld: 3 minuten elektrisch scheren kost evenveel energie als 1 seconde de warme kraan open te zetten tijdens het handmatig scheren. Dus:

• Probeer niet langer dan 5 minuten te douchen (dus niet scheren en tandenpoetsen onder de douche). 
• Ga niet te vaak in bad; dit verbruikt veel meer warm water en dus energie dan douchen.
• Was je – heel ouderwets – aan de wastafel met koud water. Dat is het allergoedkoopst.

Kleding

• Kleed je in de winter warmer, ook in huis.
• Zorg ervoor dat je voeten warm zijn. Draag je liever geen schoenen, gebruik dan wel pantoffels of dikke sokken. 
• Kruip in de huiskamer lekker onder een warm dekentje. Zit je te werken in de slaapkamer, dan is een (velours) badjas over je kleren lekker warm. Moet je typen of schrijven, dan zijn vingerloze handschoenen praktisch.

Koken

• Kook zo veel mogelijk met de deksels op de pannen. Zo breng je je eten sneller aan de kook, waardoor je gas/elektriciteit eerder omlaag kunt draaien. Hetzelfde geldt voor de periode erna, als je het gas laag hebt gedraaid.
• Gebruik de juiste hoeveelheid water; bij te veel water verbruik je onnodig veel energie. Dit geldt ook voor de waterkoker.

Gordijnen

• Doe de gordijnen op tijd dicht. Ze helpen om de kou (en ’s zomers de warmte) buiten te houden.
• Zorg ervoor dat je gordijnen niet voor de cv-radiator hangen; kort ze in tot op de vensterbank. (Je kunt hiervoor zoomband gebruiken dat je in de zoom strijkt. Met de hand of de naaimachine zomen kan natuurlijk ook.)

Deuren

• Houd alle deuren zo veel mogelijk dicht. (Dit is ook nog eens veiliger bij brand.) 

NB: Het is belangrijk dat je je huis iedere dag 10 minuten lucht. Dat is niet alleen goed voor je eigen gezondheid maar ook voor je huis. Wist je trouwens dat het langer duurt om vochtige lucht te verwarmen?

Open haard

• Via je open haard is er een open verbinding met de schoorsteen, waardoor veel warme lucht uit je kamer wegstroomt. Sluit het schoorsteenkanaal daarom af met een prop papier. Vergeet niet om die weg te halen zodra je gaat stoken!
• Wist je dat een kachel veel meer warmte afgeeft dan een open haard? Eenzelfde portie hout geeft veel meer warmte af. Een kachel verbrandt het hout nl. beter, waardoor er bovendien minder afvalstoffen in de buitenlucht komen.

Lampen

• Laat nergens onnodig lampen branden. 
• Kaarsen zorgen voor sfeerlicht én wat warmte. Let op: Laat ze niet branden als er niemand in de buurt is. Wees ook voorzichtig als er kinderen in de ruimte zijn.

Centrale verwarming

• Zet een uur voordat je naar bed gaat, alvast de verwarming laag. Heb je radiatoren, zet dan de thermostaat op 15 graden. Heb je vloerverwarming, laat dan je huis niet helemaal afkoelen maar zet de thermostaat op 18 graden.
• Houd dezelfde temperaturen aan als je naar je werk gaat.
• Verwarm geen ruimtes waar niemand is. (Let op: zorg er bij vorst voor dat de verwarming iets open staat, zodat het water in de radiator niet bevriest.) Draai bijvoorbeeld de verwarming in de slaapkamers dicht; daarmee bespaar je fors op je energierekening. Vind je het toch wel erg koud in bed? Neem dan een kruik of pittenzak mee.
• Probeer of je de thermostaat een graad lager kunt zetten. Doe het eventueel in stappen: eerst bijvoorbeeld 2 weken een halve graad lager en daarna nog een halve graad lager. Geloof het of niet: je lichaam went echt aan de iets lagere temperatuur. 

Cv-radiatoren

• Maak de ruimtes tussen je radiatorplaten regelmatig schoon. Zo voorkom je niet alleen gedwarrel van stof, maar de warme lucht zal zich ook gemakkelijker verplaatsen.
• Zorg ervoor dat er geen gordijnen of grote meubels voor je radiatoren hangen of staan.

Gebruik je apparaten slim

Waterkoker

• Probeer de juiste hoeveelheid water te verwarmen, vooral niet te veel. Dat scheelt energie. Een waterkoker met een ruitje met streepje maakt het afmeten van de juiste hoeveelheid gemakkelijker.
• Heb je maar kleine hoeveelheden heet water nodig? Gebruik dan een kleine waterkoker.
• Ontkalk de waterkoker regelmatig. Een verwarmingselement in de bodem (i.t.t. een spiraal) verkalkt minder snel en is gemakkelijker schoon te maken.

Koffieapparaat

• Zet niet meer koffie dan je opdrinkt. Koffie weggooien heeft meer milieu-impact dan het zetten van koffie. 
• Gebruik een thermoskan om je koffie in te bewaren en zet het koffieapparaat uit.
• Laat een al wat oudere espresso- of padmachine niet in de ‘ready’-stand staan, maar zet hem uit.
• Ontkalk het koffieapparaat regelmatig.

Warmwaterboiler

• Zet deze ’s nachts liever niet helemaal uit, want bij een temperatuur beneden de 55 graden neemt de kans op Legionella toe. Zet hem alleen uit tijdens een vakantie of als je om een andere reden lang van huis bent. Zorg er vóór gebruik voor dat je eerst de leidingen doorspoelt en de boiler goed laat opwarmen.
• Check op welke watertemperatuur de boiler staat afgesteld. Door hem van 80 naar 60 graden terug te draaien, bespaar je veel energie.
• Zit je met een oude elektrische boiler? Grote kans dat hij niet goed is geïsoleerd. Wikkel hem voor de zekerheid in wat glaswol.

Afwasmachine

• Gebruik de eco-stand.
• Zet de afwasmachine pas aan als hij helemaal vol is.
• Heb je zonnepanelen, zet je afwasmachine dan overdag aan (op zonne-energie). Gebruik evt.  de ingebouwde timer of een externe tijdschakelaar. Heb je dag- en nachttarief voor je elektriciteit, laat de machine dan ’s nachts draaien.

Wasmachine

• Gebruik voor normaal vervuild wasgoed de ecostand.
• Was licht vervuild wasgoed op 30 of 40 graden. Let op: was vaatdoekjes en luiers wel op 60 graden. Zijn er mensen met huisstofallergie of een besmettelijke ziekte (bijv. Corona of buikgriep), kies dan ook voor 60 graden. Let op: Voor de hygiëne van je wasmachine is het goed om eens per maand wel op 60 graden te wassen.
• Zet de wasmachine pas aan zodra je een volle trommel hebt. Let op: er kan vaak meer in de machine dan je denkt. Weeg je was maar eens. Vul hem voor meer dan twee derde deel: als er een vuist bovenop de was past, is dat voldoende.
• Heb je zonnepanelen, gebruik je wasmachine dan liefst overdag (op zonne-energie). Gebruik evt. de ingebouwde timer of een externe tijdschakelaar. Heb je dag- en nachttarief voor je stroom, laat de machine dan ’s nachts draaien.

Wasdroger

• Hang je was bij mooi weer liefst buiten (zelfs ‘s winters droogt buiten de was, vooral als het een beetje waait). De was ruikt bovendien extra fris.
• Gebruik je de wasdroger wel? Centrifugeer je kleding dan eerst op de hoogste stand.
• Heb je zonnepanelen, zet de droger dan liefst overdag aan (zonne-energie). Gebruik evt.de ingebouwde timer of een externe tijdschakelaar.

Koelkast, vrieskast

• Bedenk wat je wilt pakken voordat je de deur open doet.
• Laat etenswaren goed afkoelen voordat je ze in de koelkast legt.
• Ontdooi etenswaren in de koelkast.

Extra koelkast

• Doe je extra koelkast de deur uit. Dat scheelt heel wat kiloWatt per jaar. Of gebruik hem alleen tijdens een feestje en vergeet niet om hem daarna weer uit te zetten.
• Is jouw extra koelkast een oudje? Koelkasten ouder dan 7 jaar verbruiken twee keer zoveel stroom.

Mobiele telefoons, tablets e.d.

• Laat dergelijke apparaten niet onnodig lang aan de oplader zitten. Als ze 100% zijn opgeladen, blijven ze toch een heel klein beetje stroom verbruiken. Bovendien voorkom je eventueel brandgevaar.
• Laat om dezelfde reden de oplader niet in het stopcontact zitten als hij niet wordt gebruikt.

Cv-ketel

• Zet de temperatuur van je cv-ketel (dat wil zeggen van het water dat naar de radiatoren gaat) op 60 graden.
• Heb je een combiketel die warm water levert voor je kranen? Ze de temperatuur van dat water dan op 60 graden in plaats van 80 graden (niet lager vanwege het risico op Legionella).

Tip: Vraag het de onderhoudsmonteur zodra hij komt om de ketel een onderhoudsbeurt te geven (hang evt. een briefje op de ketel ter herinnering).

• Laat de ketel regelmatig onderhouden: nieuwe ketels eens per twee jaar, vanaf 8 jaar eens per jaar. Hiermee bespaar je niet alleen energie, de ketel gaat ook langer mee en is veiliger (denk aan koolmonoxide).

Sluipstroom van elektrische apparaten

De wat oudere apparaten verbruiken stroom als ze in stand-by stand staan. Dit heet sluipstroom. Sommige apparaten doen het echter niet zonder stand-by stand, bijvoorbeeld de cv-ketel en de elektronische deurbel. Maar bij andere apparaten zoals televisies, computers en transformators, kun je sluipverbruik voorkomen.

• Heeft het apparaat een uitknop, gebruik die dan in plaats van de stand-by knop
• Trek de stekker eruit als je het apparaat een tijdje niet gebruikt. Vind je dat gedoe? Gebruik dan een stekkerdoos met een aan- en uitschakelaar. Zo zet je in één keer bijvoorbeeld de televisie, decoder en stereo uit.

Nieuw apparaat kopen? Kies slim!

Ga je je oude televisie, wasmachine of wasdroger vervangen, dan is het slim om bij het kopen van een nieuwe op een aantal dingen te letten. Belangrijk is bijvoorbeeld het energielabel, maar check ook het energieverbruik bij 1000 uur gebruik. Zo kun je verschillende apparaten beter met elkaar vergelijken. Bijvoorbeeld: Een televisie met een B-label en een groot beeldscherm, kan meer energie verbruiken dan een kleine tv met een C-label. Een wasmachine met een grote trommelinhoud verbruikt meer stroom dan een machine met een kleine trommel.

Let op: Sinds maart 2021 wordt het nieuwe energielabel gebruikt. Dit herken je aan de barcode, die rechts bovenaan staat. Hierdoor zijn de A-labels met al die toegevoegde plusjes verdwenen. In de hele EU wordt nu hetzelfde energielabel gebruikt.

Op MilieuCentraal vind je nog meer veel tips om op te letten bij het kopen van een nieuw apparaat.